عکاسي نجومي با دوربين هاي ديجيتال

قطبي کردن يعني چه؟

قطبي کردن (Polar Alignment) به اين معنا است که محور بُعد پايه اي با مقرّ استوايي را طوري تنظيم کنيم تا با محور گردش زمين به دور خود هم خط شود. براي اين کار از نقطه ي قطب شمال آسمان (براي ساکنان نيم کره ي شمالي زمين) يا نقطه ي قطب جنوب آسمان (براي ساکنان نيم کره ي جنوبي زمين) استفاده مي کنيم. براي يافتن قطب ها، در شمال از ستاره ي قطبي و در جنوب از ستاره ي سيگماي صورت فلکي هَشتک کمک مي گيريم که هر دو نزديک قطب هاي سماوي قرار دارند. ستاره ي قطبي حدوداً 42 دقيقه ي قوس، يا دو - سوم درجه، با نقطه ي قطب شمال آسمان فاصله دارد. ستاره ي قطبي نسبتاً پُر نور است (از قدر 2) و پيدا کردن آن با استفاده از ستاره هاي راهنما در دب اکبر بسيار آسان است. ستاره ي سيگما - هشتک، که نزديک ترين ستاره به نقطه ي قطب جنوب آسمان است، تقريباً يک درجه با آن فاصله دارد. برخلاف ستاره ي قطبي، اين ستاره از قدر 5/5 مي درخشد و چندان پُر نور نيست.

قطبي کردن تقريبي

اگر مي خواهيد با چشم رصد کنيد يا با لنزي زاويه باز عکاسي نجومي کنيد، قطبي کردن تقريبي هم کافي است. يا حتي اگر با لنزهاي زاويه بسته عکاسي مي کنيد، اگر زمان نوردهي کم باشد، قطبي کردن تقريبي جواب مي دهد. در هنگام روز يا پيش از غروب و بدون ديدن ستاره ي قطبي هم مي شود تلسکوپ را به طور تقريبي قطبي کرد. کافي است عرض جغرافيايي و درجه ي انحراف قطب مغناطيسي محل رصدتان را بدانيد (رجوع کنيد به نجوم شماره ي 206). نخست سه پايه ي تلسکوپ را تراز کنيد و بعد مقرّ تلسکوپ را روي عرض جغرافيايي محل تان تنظيم کنيد . سپس محور سَمت تلسکوپ را به قطب نما روي شمال تنظيم کنيد و با احتساب درجه ي انحراف قطب مغناطيسي محل تان سَمت پايه را تصحيح کنيد. براي قطبي کردن دقيق پايه، وقتي آسمان تاريک شد مي توانيد ستاره ي قطبي را با ستاره هاي راهنما در دب اکبر پيدا کنيد.

استفاده از دوربين هاي قطب ياب

استفاده از دوربين هاي قطب ياب (Polar Scope) کار قطبي کردن تلسکوپ را بسيار آسان مي کند. امروزه اغلب پايه هاي تلسکوپ هاي آماتوري يا مجهز به اين دوربين ها هستند يا دست کم جاي نصب آن ها را دارند تا بشود آن ها را جداگانه خريد و نصب کرد. اين دوربين ها در حقيقت تلسکوپ بسيار کوچکي اند که تصوير دو يا سه صورت فلکيِ دور قطبي از درون آن ها ديده مي شود. با چرخاندن چشمي اين تلسکوپ کوچک مي توان تصاوير اين صورت هاي فلکي را با صورت هاي فلکي آسمان منطبق کرد تا ستاره ي قطبي دقيقاً در محل صحيح آن قرار بگيرد. براي به دست آوردن دقت بيشتر، در بعضي از اين دوربين ها مکان ستاره ي قطبي در محدوده ي چند سال مشخص شده است.

قطبي کردن پايه هاي سَمت - ارتفاعي

قطبي کردن پايه هاي تلسکوپ با مقرّ سمت - ارتفاعي ساده ممکن نيست، مگر آن که پايه ي آن از نوع خاص به نام چنگالي ( Fork Mount) باشد؛ مثل اغلب تلسکوپ هاي اشميت - کاسگرين سِلِسترون سري CPC يا ميد سري LX. اين نوع پايه ها از رايانه هايي بهره مي گيرند که با تنظيم تلسکوپ روي يک، دو يا سه ستاره مختصات آن ها را با مختصات ستاره هاي درون حافظه ي خود تطبيق مي دهد و به اين ترتيب تلسکوپ را قطبي مي کند.
بسته به آن که با لنز دوربين يا تلسکوپ تان به کدام جهت در آسمان و چقدر دور از قطب سماوي نشانه رفته ايد و در ضمن ميدان ديد لنز يا تلسکوپ تان چقدر باز است، با پايه هاي سمت - ارتفاعي ساده بين 30 تا 60 ثانيه بيشتر نمي توانيد با دوربين تان نوردهي کنيد. هرچه زمان نوردهي بيشتر شود ستاره ها از شکل نقطه اي در مي آيند و به شکل خط تبديل مي شوند.

عکاسي نجومي با دوربين هاي ديجيتال

عکاسي نجومي
روش قطبي کردن پايه ي تلسکوپ

براي رديابي و عکاسي از اجرام آسماني بايد اثر حرکت ظاهري آسمان را حذف کنيم. آسان ترين و بهترين راه استفاده از پايه ي تلسکوپ با استقرار استوايي است که کاملاً قطبي شده باشد. پايه هاي استوايي اين کار را فقط با حرکت دادن محور بُعد خود انجام مي دهند. براي حرکت صحيح در اين محور، مقرّ بايد دقيقاً به سوي قطب آسمان هدف رفته باشد.